(CLO) Ngày 2/10, tại tỉnh Đồng Nai, Trung tâm Bồi dưỡng Nghiệp vụ báo chí, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề: “Tổ chức tòa soạn đa loại hình và quản lý chất lượng nội dung báo chí trong giai đoạn hiện nay”.

Tư duy mới, năng lực quản trị mới

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, việc hợp nhất các cơ quan báo chí địa phương theo Nghị quyết 37-NQ/TW và các chủ trương của Đảng đã được nhiều tỉnh, thành thực hiện trong thời gian qua. Kết quả là đã hình thành những tòa soạn tinh gọn, thống nhất và chuyên nghiệp hơn, mở ra diện mạo mới cho nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Lợi nhấn mạnh, đây là quá trình không dễ dàng. Việc sáp nhập không chỉ thay đổi về cơ cấu tổ chức mà còn đòi hỏi sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy, cảm xúc và trách nhiệm nghề nghiệp của đội ngũ những người làm báo. Có những cơ quan báo chí đã gắn bó hàng chục năm, nay phải hòa nhập, cùng nhau xây dựng một môi trường làm việc mới, đồng thuận và hiệu quả.

Ngoài những cơ hội, báo chí hiện đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là khi nhiều tòa soạn sau khi hợp nhất có sự biến động về tổ chức, nhân sự; một số lãnh đạo còn thiếu kinh nghiệm trong việc quản trị mô hình tòa soạn đa phương tiện. Cùng với đó, sự phát triển nhanh của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo khiến báo chí buộc phải đổi mới mạnh mẽ và nhanh chóng hơn bao giờ hết.

Theo ông Lợi, buổi tọa đàm là dịp để các cơ quan báo chí cùng trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ cách làm, tháo gỡ khó khăn, đồng thời tìm ra lời giải cho bài toán tổ chức và nâng cao chất lượng nội dung trong bối cảnh mới, hướng tới xây dựng những tòa soạn hiện đại, chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu của Đảng, Nhà nước và kỳ vọng của công chúng.

Mô hình hội tụ thực chất, không chỉ hình thức

Phát biểu tại tọa đàm, bà Đặng Thị Phương Thảo, Phó Cục trưởng Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã đưa ra những con số đáng chú ý: tính đến đầu năm 2025, cả nước có 99 báo, 33 đài phát thanh - truyền hình và 579 tạp chí, với tổng lực lượng lao động khoảng 41.000 người. So với trước đây, đã giảm 38 báo, 96 tạp chí, và khoảng 18.000 nhân sự bị ảnh hưởng.

Trong khi đó, sự chuyển dịch hành vi của công chúng diễn ra mạnh mẽ. Người dùng hiện nay chủ yếu tiếp cận tin tức qua điện thoại di động, mạng xã hội và video.

Báo cáo Digital News Report 2025 của Viện Reuters cho thấy, trên toàn cầu, hơn 65% người dùng theo dõi tin tức qua video hoặc mạng xã hội. Riêng nhóm tuổi 18–24, chỉ 22% thường xuyên truy cập website hay ứng dụng tin tức, còn lại chủ yếu dùng TikTok, YouTube, Instagram. Tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng các ứng dụng chat, nhắn tin trên 16 tuổi lên đến 95,8%, cao hơn mức trung bình toàn cầu.

Bà Thảo cũng chỉ ra rằng, nhiều cơ quan báo chí đã triển khai newsroom hội tụ, nhưng còn thiếu đồng bộ. Việc chia sẻ tài nguyên như dữ liệu, công nghệ, hay nhân lực giữa các bộ phận viết, ảnh, video, podcast, đồ họa vẫn còn hạn chế. AI đã được thử nghiệm nhưng mới ở các bước đầu như gợi ý tiêu đề, phát hiện tin giả.

Các thách thức được nêu gồm: chiến lược nội dung chưa rõ ràng, nhiều tòa soạn dàn trải giữa tin chính luận, giải trí và tin vặt để kéo lượt truy cập; thiếu bản sắc dẫn đến giảm niềm tin công chúng; mô hình hội tụ còn hình thức, chưa tối ưu quy trình sản xuất nội dung đa nền tảng; thiếu phân tích nhu cầu công chúng; thiếu nhân lực có kỹ năng multimedia, kiểm chứng thông tin và quản trị mạng xã hội. Tình trạng chạy theo tin nhanh cũng khiến nguy cơ sai sót, vi phạm đạo đức báo chí gia tăng.

Từ thực tế đó, bà Thảo nhận định: quản lý nội dung báo chí đa nền tảng ở Việt Nam là một bài toán tổng hợp giữa nội dung, công nghệ, con người và tài chính. Nếu giải đúng hướng, báo chí Việt Nam sẽ có cơ hội bứt phá, tuy nhiên cần chiến lược rõ ràng, nhân sự linh hoạt, công nghệ hiện đại và mô hình tài chính bền vững. Trên hết, báo chí vẫn phải giữ giá trị cốt lõi: chính xác, tin cậy và định hướng dư luận.

Tại buổi tọa đàm, nhiều đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi của cơ quan mình. Ông Nguyễn Ngọc Hồi, Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cho biết, hiện nay có nhiều kênh để lan tỏa thông tin từ báo chí như hệ thống thông tin cơ sở, chi bộ, thông tin đối ngoại đa nền tảng, các cổng thông tin điện tử tổng hợp… đều đang tận dụng mạnh mẽ nền tảng mạng xã hội.

Bà Hoàng Thị Bích Phú, Phó Tổng Biên tập Báo và PTTH Đồng Nai chia sẻ, sau 3 tháng hợp nhất các cơ quan báo chí tại địa phương, đơn vị đã xây dựng được một tập thể thống nhất, tập trung đổi mới toàn diện về nội dung, công nghệ và hình thức. Đồng Nai đang hướng đến xây dựng tòa soạn hội tụ trong tương lai gần.

Bà Lý Việt Trung - Tổng biên tập báo Phụ nữ TP. Hồ Chí Minh cho rằng, việc tái cấu trúc hệ thống báo chí không thể chỉ dừng ở sắp xếp hành chính, mà cần thay đổi cách nghĩ, cách tổ chức. Cần vận hành theo mô hình startup sáng tạo, chia nhóm theo dự án, chủ đề, ứng dụng AI hỗ trợ sản xuất và phân tích dữ liệu, tạo đa phiên bản nội dung phù hợp với từng nền tảng.

Nhà báo Nguyễn Đức Hiển, Phó Tổng Biên tập Báo Pháp luật TP.HCM cho biết, dù chưa có mô hình chung về tòa soạn hội tụ, nhưng mỗi cơ quan báo chí nên phát triển theo bản sắc riêng. Báo Pháp luật TP.HCM tập trung đầu tư vào các tác phẩm báo chí chất lượng cao, phản ánh các vấn đề vĩ mô, pháp luật và dân sinh.

Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi Trẻ TP.HCM, ông Lê Xuân Trung nhấn mạnh định hướng cá nhân hóa nội dung theo nhóm bạn đọc, gắn với số hóa toàn diện hoạt động tòa soạn, tận dụng tối đa mạng xã hội và các kênh phân phối trên internet.

Trong phiên thảo luận chuyên đề, PGS.TS Đinh Thị Thúy Hằng, Cố vấn cấp cao, nguyên Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí nhắc đến mô hình tòa soạn hội tụ từ Thụy Điển, nơi đã tiến hành sáp nhập báo đài hơn 20 năm trước. Bà cũng dẫn ví dụ từ tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) – một cơ quan báo chí Trung Quốc chuyển đổi thành công từ báo in sang nội dung số, kết nối với bạn đọc toàn cầu qua mạng xã hội.

Kết luận tọa đàm, nhà báo Trần Trọng Dũng, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam phụ trách phía Nam đánh giá cao sự chủ động của Trung tâm Bồi dưỡng Nghiệp vụ báo chí trong việc tổ chức chương trình, thể hiện rõ vai trò kết nối thực tiễn với lý luận. Ông đề nghị Trung tâm tổng hợp các tham luận và ý kiến thành kỷ yếu để phục vụ nghiên cứu và điều hành hoạt động của các cơ quan báo chí trên cả nước.

Theo: Mai Phúc (nguồn: congluan.vn)