…Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đang bước vào giai đoạn phát triển mới. Bên cạnh những thời cơ to lớn, chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Tình hình thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, khó lường; đại dịch Covid-19 đã và đang ảnh hưởng lớn đến phục hồi và phát triển kinh tế, đến đời sống của nhân dân. Thành tựu KHCN đã làm cho báo chí có bước phát triển vượt bậc, song, cũng tác động, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của báo chí truyền thống, báo chí truyền thống phải đối mặt với những thách thức từ truyền thông xã hội, từ sự thay đổi cách tiếp cận thông tin…Các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị vẫn tiếp tục chống phá chúng ta bằng những âm mưu, thủ đoạn thâm độc, tinh vi, xảo quyệt.

Bối cảnh trên đặt ra cho Báo chí cách mạng nước ta và HNBVN những nhiệm vụ nặng nề, nhưng cũng rất vẻ vang trên chặng đường đi tới. Báo chí phải tiếp tục đổi mới mình, thật sự trở thành kênh thông tin chính xác, kịp thời, có sức mạnh, tầm ảnh hưởng sâu rộng và trách nhiệm cao hơn nữa trong xã hội.

Để HNBVN hoàn thành tốt nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới, tôi xin nêu một số nội dung có tính chất gợi mở để Đại hội cùng suy nghĩ :

Thứ nhất, Hội Nhà báo cần nhận thức đầy đủ vai trò, vị trí của mình là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam; hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng và trong khuôn khổ pháp luật của Nhà nước; tính chất nghề nghiệp của Hội không tách rời tính chất chính trị - xã hội; nhiệm vụ hàng đầu của báo chí, của những người làm báo Việt Nam và của Hội là phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta.

Ngược dòng lịch sử, ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, thấy rõ vai trò của đội ngũ làm báo, vì “Nói đến báo chí, trước hết phải nói đến những người làm báo chí”, Bác Hồ và Đảng ta đã chỉ đạo thành lập Đoàn Báo chí Việt Nam, sau đổi thành Đoàn Báo chí kháng chiến. Ngày 21/4/1950, trên cơ sở Đoàn Báo chí kháng chiến, tại chiến khu Việt Bắc, Hội Những người viết báo Việt Nam, tiền thân của HNBVN hiện nay ra đời, đánh dấu một mốc son trong lịch sử phát triển của Hội và đội ngũ những người làm báo cách mạng Việt Nam. Nói lại điều này để thấy, đây là vinh dự đặc biệt đối với Hội Nhà báo và mỗi hội viên; đồng thời, nói lên trách nhiệm lớn lao của Hội chúng ta trong việc tập hợp, đoàn kết, bảo vệ lợi ích, quyền lợi hợp pháp của hội viên; động viên sức sáng tạo, cống hiến của các nhà báo; xây dựng tổ chức Hội thực sự là “ngôi nhà ấm tình đồng nghiệp”, “nơi kết nối, giao lưu, tin cậy và chia sẻ” của hội viên, tích cực đóng góp cho sự phát triển lớn mạnh của báo chí nước nhà. Sứ mệnh quan trọng, cao cả đó đòi hỏi tổ chức Hội phải thực sự vững mạnh, sự vững mạnh dựa trên năng lực, phẩm chất, trách nhiệm của từng hội viên mà trước hết là của từng cán bộ hội. Do vậy, cần khắc phục tư tưởng, tổ chức Hội là “chốn hội hè”, nhàn hạ, ai làm cũng được, dẫn đến dễ dãi trong lựa chọn cán bộ. Càng tuyệt đối tránh xem Hội là “cứ địa riêng” để bố trí “đàn em” thân tín. Bộ máy của Hội, dù ở Trung ương hay địa phương, phải gồm những người tâm huyết, giàu ý tưởng, tận tụy với công việc… Mỗi cán bộ Hội Nhà báo phải thấy được công việc mình đang làm là vinh dự, trách nhiệm, là đang góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng nhân văn, chuyên nghiệp, hiện đại, thực hiện tốt chức năng thông tin và định hướng dư luận xã hội.

Quang cảnh Đại hội XI HNBVN.

Thứ hai, tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Hội Nhà báo các cấp bằng nhiều hình thức, biện pháp phong phú, sáng tạo, thiết thực, trên cơ sở phát huy dân chủ, tăng cường kỷ cương, đẩy mạnh công tác tập hợp, đoàn kết những người làm báo vào tổ chức Hội; phấn đấu để HNBVN thực sự là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam, là “ngôi nhà chung, ấm áp” của hội viên và giới báo chí. Chú trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, nhận thức sâu sắc lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Mỗi người làm báo phải “nhận thức sâu sắc làm báo là làm cách mạng, người làm báo là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hoá của Đảng”. Đẩy mạnh công tác kết nạp hội viên mới bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định; tăng cường quản lý hội viên; thực hiện hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm người làm báo vi phạm pháp luật, đạo đức nghề nghiệp. Nắm chắc tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu chính đáng của hội viên, kịp thời phản ánh với các cơ quan chức năng để xem xét giải quyết phù hợp. Quan tâm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hội viên, nhất là trong quá trình tác nghiệp báo chí; động viên, khen thưởng xứng đáng đối với các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong hoạt động báo chí, công tác hội, nhất là ở những lĩnh vực, địa bàn có nhiều khó khăn.

Thứ ba, mỗi cấp bộ hội, cơ quan báo chí, mỗi người làm báo, trước hết, hãy học và noi gương Bác - một nhà báo lớn, về phong cách và đạo đức làm báo. Phải thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Người: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ” và “Viết để làm gì? Để giáo dục, giải thích, cổ động, phê bình. Để phục vụ quần chúng”, trên cơ sở đó thực hiện tốt trách nhiệm, sứ mệnh người làm báo cách mạng; tích cực tuyên truyền, phổ biến chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống; đề cao tính tư tưởng, tính văn hóa, tính giáo dục trong từng sản phẩm báo chí. Kịp thời phát hiện, cổ vũ, động viên gương người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến trong mọi lĩnh vực. Chủ động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch, góp phần củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng. Muốn vậy, đòi hỏi mỗi nhà báo phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, nhiệt huyết và thái độ bình tĩnh trước mọi vấn đề; phải có tấm lòng trong sáng, tôn trọng sự thật, trách nhiệm xã hội cao, không để tiêu cực chi phối, không để tình cảm cá nhân lấn át, mất đi tính khách quan, trung thực của mỗi tác phẩm báo chí. Khoa học - công nghệ dù phát triển, tạo thuận lợi cho nhà báo tác nghiệp như thế nào, cũng không thể thay thế được trái tim, khối óc, ý chí, bản lĩnh, tính nhân văn của người làm báo. Đồng thời, kiên quyết, kịp thời chấn chỉnh, khắc phục tình trạng phản ánh thông tin thiếu khách quan, trung thực; sự xuống cấp về đạo đức của một bộ phận người làm báo, cùng những sai sót về tư tưởng chính trị, lịch sử trong ấn phẩm, ảnh hưởng tới niềm tin, gây tâm lý băn khoăn, hoài nghi về đội ngũ người làm báo.

Thứ tư, để đáp ứng yêu cầu hoạt động báo chí trong điều kiện mới, các cấp bộ hội phải chủ động phối hợp với cơ quan liên quan, tập trung triển khai, thực hiện tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng chính trị, nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp cho hội viên. Công việc này, nhất là bồi dưỡng chính trị, phẩm chất đạo đức, cần được quan tâm, tăng cường hơn nữa khi thông tin trong xã hội hiện nay vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động, nhưng cũng có nhiều vấn đề mới, phức tạp; thậm chí, có cả những mưu toan lợi dụng tự do dân chủ, tổ chức các hoạt động trái pháp luật, đi ngược lại những giá trị, mục tiêu mà nền báo chí cách mạng chân chính đã và đang phấn đấu. Với ưu thế vượt trội của Hội, Hội cần tiếp tục nghiên cứu, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy, đào tạo báo chí theo hướng hiện đại, gắn đào tạo với thực hành, nâng cao trình độ ứng dụng công nghệ mới, ngoại ngữ, hiểu biết thông lệ và luật pháp quốc tế đáp ứng yêu cầu tác nghiệp báo chí trong điều kiện mới. Đồng thời, mỗi người làm báo phải không ngừng tự học, tự nghiên cứu để theo kịp với sự phát triển của báo chí, trong bối cảnh KHCN không ngừng phát triển.

Thứ năm, chúng ta đang sống trong một xã hội mở về thông tin, dựa trên nền tảng phát triển của KHCN, nhất là CNTT. Đây là môi trường nhiều thách thức, nhưng cũng tạo ra những cơ hội lớn cho báo chí. Chúng ta đã nắm bắt cơ hội tạo nên bước phát triển vượt bậc, toàn diện của báo chí về số lượng, chất lượng, loại hình, nội dung, hình thức. Tuy nhiên, vai trò, tổ chức Hội chưa thực sự có vị thế tương xứng với sự phát triển của báo chí. Tình trạng này cần được khắc phục; và không ai khác, chính Hội phải là chủ thể, chủ động cải thiện tình hình thông qua các chương trình hành động, các hoạt động cụ thể và thiết thực, có sức cuốn hút và lan tỏa, tiếp tục nâng cao vị trí, vai trò, chất lượng và hiệu quả hoạt động của các cấp HNBVN.

Ban Chấp hành HNBVN khoá XI ra mắt tại Đại hội.

Thứ sáu, đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong các cơ quan báo chí, các cấp hội nhà báo theo nội dung Kết luận số 21-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII, bằng những chương trình, kế hoạch thực hiện cụ thể, sát hợp với thực tế, tạo chuyển biến tích cực trong xây dựng và phát triển Hội Nhà báo các cấp. Các cấp Hội, các cơ quan báo chí và mỗi hội viên cần thẳng thắn trao đổi, nhìn nhận, chỉ ra sự hạn chế khiếm khuyết về tư tưởng chính trị, đạo đức trong từng chuyên đề, trong từng bài viết thì sẽ tạo được hiệu quả thực chất trong phòng, chống sự suy thoái của người làm báo trong hoạt động báo chí. Bên cạnh đó, các cấp hội tiếp tục phối hợp với các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách để phát triển và quản lý báo chí, đội ngũ người làm báo. Tham gia công tác quy hoạch, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo cơ quan báo chí, lãnh đạo các cấp hội, có cơ chế để thu hút cán bộ có kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, quản lý làm công tác hội.